Dijital Dünyanın Çocuk Gelişimine Etkisi
16 yaş altına sosyal medya yasağının gündemde olduğu günümüzde, uzmanlar çocukların sosyal medya platformlarından tamamen ayrı düşünülemeyeceğini vurguluyor. Önemli olan, çocukların bu dijital iletişim araçlarını nasıl kullandıkları ve ebeveynlerin bu süreçte nasıl bir rol üstlendiğidir. YouTube gibi platformların eğitim ve eğlence açısından çocuklar için sağladığı olanaklar, aynı zamanda zararlı içeriklere maruz kalma riskini de beraberinde getiriyor. Bu noktada ebeveynlere düşen görevler büyük önem taşıyor.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Başkan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Pınar Demir Asma, YouTube içeriklerinin çocukların gelişimi üzerindeki etkilerine dair önemli uyarılarda bulundu.
YouTube’un Çocuklar Üzerindeki Etkileri
Dr. Asma, içinde bulunduğumuz dijital çağın gereği olarak çocukların sosyal mecralardan uzaklaştırılamayacağını belirtti. “YouTube, televizyona alternatif olması nedeniyle çocukların dikkatini çekiyor. Ayrıca, çocukların kendi içeriklerini üretmelerine olanak tanıyarak yaratıcılıklarını teşvik ediyor. Erişilebilir bir alternatif olarak YouTube, birçok yönden çocuğun gelişimini olumlu veya olumsuz etkileyebilir. Bu etkinin nasıl olacağı, sağlıklı YouTube kullanım alışkanlıkları ve doğru ebeveyn rehberliği ile doğrudan ilişkilidir” dedi.
Riskler ve Zararlı İçerikler
Dr. Asma, YouTube içeriklerinin özellikle ergenleri alkol, sigara ve kendine zarar verme gibi riskli davranışlara özendirebileceğini hatırlatarak, “Saldırgan davranışların YouTube’daki rol modeller aracılığıyla öğrenilmesi, kişisel bilgilerin yer aldığı içeriklerin çocuk istismarına açık bir ortam yaratması ve toplumsal normlara aykırı rol modellerin çekici bir şekilde sunulması, çocukların sosyal duygusal gelişimini olumsuz etkileyebilir” şeklinde konuştu.
Bilişsel Gelişim Üzerindeki Etkiler
Özellikle bebeklik ve erken çocukluk döneminin beyin gelişimi açısından kritik olduğunu vurgulayan Dr. Asma, “Bu dönemde çocuk için en önemli ihtiyaç, zengin uyaranlara sahip bir çevre ve sosyal etkileşimdir. YouTube gibi sosyal platformlar, etkileşimden uzak bir deneyim sundukları için bilişsel ve dil gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu durum, öz düzenleme becerilerinde yaşanan sorunlar, dil becerilerinde gecikmeler ve dikkat ile ilgili problemler şeklinde kendini gösterebilir” dedi.
Sosyal İzolasyon ve Hayal Gücü
Ayrıca, sosyal etkileşimlerin çocuğun diğerleriyle iletişim kurma becerilerini geliştirdiğini belirten Dr. Asma, “YouTube içeriklerinin aşırı tüketimi, çocuğu sosyal hayattan izole edebilir. Hazır içeriklerle çocuğun hayal gücünü kullanması gereken durumlar kısıtlanabilir” ifadesinde bulundu.
Olumlu Etkiler de Mevcut
Dr. Asma, sağlıklı ebeveyn rehberliği ile YouTube içeriklerinin çocuklar üzerinde olumlu etkiler de yaratabileceğini belirtti. “Bu olumlu etkiler arasında, çocukların öğrenmek istedikleri bilgilere istedikleri zaman ulaşabilmeleri, akranları ve arkadaşları ile sosyalleşme fırsatları bulmaları, dizi ve film gibi sosyal aktiviteler için ekonomik alternatifler sunması ve hobi ile ilgi alanlarına dair daha fazla bilgiye erişim imkanı sağlaması yer alıyor” dedi.
Ebeveynlerin Rolü ve Siber Güvenlik
Çocukların sosyal mecralardan ayrı düşünülemeyeceği gerçeği göz önüne alındığında, ebeveynlerin bu dijital iletişim araçlarını nasıl kullanmaları gerektiğine dikkat çeken Dr. Asma, şu önerilerde bulundu:
- Ebeveynler, bilinçli bir YouTube kullanıcısı olarak çocuklarına örnek olmalıdır.
- YouTube, ebeveynlerin de takip edebileceği ortak kullanım alanlarında izlenmeli.
- Çocuklara iyi ile kötü, doğru ile yanlış videoları ayırt edebilme ve muhakeme etme becerisi kazandırılmalıdır.
- Mümkünse YouTube’un çocuk profili özelliği kullanılmalıdır.
- Sakıncalı videolar ve içerikler için şifreleme yapılmalıdır.
- Aile profili özelliği ile siber güvenlik imkanlarından yararlanılmalıdır.
- Çocuğun erişim sağlayamayacağı videolar belirlenmeli ve izleme süreleri sınırlandırılmalı.
- Çocuk, kişisel bilgilerini açıklarken dikkatli olması konusunda uyarılmalıdır.
- Çocuğun YouTube kullanım alışkanlıkları düzenli olarak gözlemlenmelidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
