Smart: Bir Şehir Otomobili Projesinin Hikayesi
Mercedes-Benz ile iş birliği yaparak “Swatch Mercedes ART” yani “Smart” adını verdikleri projeyle, kompakt ve çevik bir şehir otomobili yaratmayı amaçladılar. Ancak, bu iddialı girişimin beklenen başarıyı yakalayamaması oldukça dikkat çekici bir durumdur.
Smart’ın Doğuşu ve Özellikleri
Swatch, 1991 yılında tasarladığı otomobil için Volkswagen ile bir anlaşma imzaladı. Ancak Volkswagen projenin içinden çekilince, 1994 yılında Mercedes’in sahibi olduğu Daimler-Benz devreye girdi. Benz, bu projeyi geliştirmek için MCC adında bir yan şirket kurdu ve Smart, ilk kez 1997 yılında Frankfurt Otomobil Fuarı’nda tanıtıldı. İki kişilik tasarımı ve kompakt yapısıyla, şehir içi kullanım için ideal bir araç olarak öne çıktı.
Smart Fortwo modeli, 2.540 mm uzunluğuyla dar sokaklarda ve sıkışık trafikte rahatlıkla manevra yapabiliyordu. 999 cc’lik 3 silindirli motoru, 71 beygir güç ve 92 Nm tork üreterek, hafif yapısı sayesinde yeterli bir performans sunuyordu. Ayrıca, şehir içinde 6,1 L/100 km, şehir dışında ise 4 L/100 km yakıt tüketimiyle ekonomik bir alternatif olarak dikkat çekiyordu.
Neden Başarısız Oldu?
Smart, şaşırtıcı bir şekilde büyük bir başarısızlık yaşadı. Avrupa’nın en çok zarar eden 10 otomobil markası arasında ilk sırada yer aldı ve yaklaşık 5 milyar dolarlık bir zarara uğratmıştı. Bunun başlıca sebeplerinden biri, pazar uyumsuzluğu ve değişen tüketici alışkanlıklarıydı. Smart, kompakt boyutları ve iki kişilik kapasitesi ile özellikle Avrupa’nın kalabalık şehirleri için tasarlanmıştı. Ancak ABD gibi büyük araçların tercih edildiği pazarlarda beklenen ilgiyi göremedi.
2008 yılında ABD pazarına giriş yapan Smart, ilk yılında yaklaşık 25.000 adet satış yapmasına rağmen, sonraki yıllarda bu rakam hızla düştü. İki yıl içinde yalnızca 6.000 adet satıldı. 2014’te üçüncü neslin tanıtımıyla satışlar 10.500’e yükselse de, 2017’de sadece 3.000, 2018’de 1.300 ve 2019’da ise sadece 626 adet satıldı.
Ayrıca, Swatch’un kurucusu Nicolas Hayek, uygun fiyatlı ve hibrit bir şehir otomobili hayal ediyordu. Ancak Mercedes-Benz ile yaşanan tasarım ve mühendislik konusundaki görüş ayrılıkları, projenin başlangıçtaki vizyonundan sapmasına ve hedef kitlenin beklentilerinin tam olarak karşılanamamasına neden oldu.
Teknik Sorunlar ve Güvenilirlik Endişeleri
Smart sahipleri, özellikle motor ve şanzıman konusunda çeşitli sorunlar bildirdi. Motorun güvenilirliği konusunda sıkça şikayetler bulunurken, beş vitesli otomatikleştirilmiş manuel şanzımanda vites geçişleriyle ilgili problemler yaşandı. Ayrıca, süspansiyon sisteminin yetersizliği nedeniyle, araç kullanıcılarına konfor sorunları yaşatabiliyordu.
Avrupa Birliği’nin emisyon düzenlemeleri ve elektrikli araçlara geçiş hedefleri de Smart’ı zor bir duruma soktu. Sadece Fortwo ve Forfour modellerine sahip olan marka, SUV ve crossover segmentlerinde rekabet edemedi. Elektrikli modellere geçişte yaşanan gecikmeler ve sınırlı menzil, tüketicilerin alternatif markalara yönelmesine neden oldu.
Sonuç ve Gelecek
Tüm bu gelişmelerin ardından, Swatch 1998’de projeden çekildi ve hisselerini Mercedes-Benz’e devretti. 2019 yılında ise Çinli dev Geely ile Daimler arasında bir anlaşma imzalandı. Çin’deki bir montaj fabrikası, şu anda tamamen yeni elektrikli Smart otomobil serisi üretmekte.
Kaynaklar: Swatch Group, Service 4 Service, Motor1, The Car Expert, Green Car Reports
Tutunamayanlar, Tutunmaya Çalışanlar:
